Mühür ya da Kaşe ve Soğuk Damga veya Soğuk Mühür Nedir?
Mühür ya da kaşe, belge, senet, sertifika ve vesika gibi çeşitli evrağın onaylanması ve bazı durumlarda iletilen bilgilerin güvence altına alınması gibi fonksiyonları üstlenebilen, balmumu ya da kil gibi materyeller üzerine basılarak bırakılan işarete verilen isimdir. Mühürlerin basıldığı malzeme genellikle ilk olarak yumuşak olur ve zaman içerisinde sertleşir. Mühürlerin tarihsel gelişimini araştıran bilim dalı mühürbilim ya da sigilografya olarak adlandırılmaktadır.
Sigilografya bir bilim dalıdır. Tarih biliminin alt dallarından biri olan Sigilografya tarihte kullanılmış olan mühürleri incelemektedir.
Sigilografya tarihin doğru yazılması açısından çok büyük bir öneme sahiptir. Tarih boyunca iletişimin günümüzdeki kadar hızlı olmaması sebebi ile yöneticiler ya da insanlar söyledikleri sözlerin yazıya aktarılmasını ve bu belgenin uzaktaki kişilere iletilmesi için mektuplar, fermanlar, emirler kullanmıştır.
Yazılı belgelerin doğruluğunu sağlamak ve gelen belgenin doğru kişiden geldiğini bilmek için gerekli olan güvenlik tedbir olarak mühürler ve tuğralar kullanılmıştır.
Tarihi belgelerin gerçek olup olmadığını ve üzerinde mührü bulunan kişiler tarafından yazılıp yazılmadığının kontrol edilmesi ve doğrulanması için Sigilografya tarafından incelenmiş olması gereklidir. Sigilografya tarih için bir noterdir. Sigilografya tarafından onaylanan belgeler gerçektir.
Soğuk Damga veya Soğuk Mühür Nedir?
Mürekkep kullanılmadan baskı ile yapılan kabartma damga
Günümüzde Resmi kurumlar haricinde sertifika ve benzeri malzemelerde de kullanılmaktadır.
Yine markalama için kabartma veya yakma veya mumlama ile damga ve markalama veya ahşap markalama için de yakma yöntemi ile Soğuk Damga veya Soğuk Mühürler kullanılmaktadır.
RESMİ MÜHÜR SİPARİŞLERİNE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR
Bilindiği üzere; kuruluş kanunları ve bunlara dayanılarak çıkarılan kararnameler gereği kendilerine kamu görevi verilmiş Kurum ve Kuruluşların kullandığı Mühür ve Soğuk Damgalar 12.09.1984 tarih ve 18513 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Resmi Mühür Yönetmeliği” hükümleri uyarınca Darphane ve Damga Matbaası
234 sayılı KHK’nin 2/e maddesi uyarınca, resmi mühürleri imal etmek ve resmi mühürlerin sicilini tutmak Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nün görevleri arasındadır. Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü bu görevini 12.09.1984 tarih 18513 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Resmi Mühür Yönetmeliği çerçevesinde yerine getirmektedir.
RESMİ MÜHÜR SİPARİŞLERİNE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR
Bilindiği üzere; kuruluş kanunları ve bunlara dayanılarak çıkarılan kararnameler gereği kendilerine kamu görevi verilmiş Kurum ve Kuruluşların kullandığı Mühür ve Soğuk Damgalar 12.09.1984 tarih ve 18513 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Resmi Mühür Yönetmeliği” hükümleri uyarınca Genel Müdürlüğümüz tarafından üretilmektedir.
Bu kurum ve kuruluşların Mühür veya Soğuk Damga yapımına ilişkin taleplerinde gerekli şartların yerine getirilmemesi veya eksik getirilmesi gereksiz yazışmalarla siparişin karşılanmasında gecikmelere neden olmaktadır.
Buna göre; Resmi Mühür taleplerinde aşağıda belirtilen şartların eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekmektedir.
A – İLK DEFA MÜHÜR VEYA SOĞUK DAMGA YAPTIRILMASI HALİNDE:
Mühür veya Soğuk Damga yapımına ilişkin sipariş yazısı ekinde;
1- Mühür yapımına ilişkin;
a) (Değişik:RG-7/2/2019-30679-C.K.-716/1 md.) Cumhurbaşkanlığı Makamı ve İdari İşler Başkanlığında İdari İşler Başkanı, Cumhurbaşkanlığına bağlı kurum ve kuruluşlar ile Cumhurbaşkanlığı Ofislerinde en üst yönetici, Cumhurbaşkanlığı Politika Kurullarında Başkanvekili,
b) T.B.M. Meclisinde Genel Sekreter,
c) (Değişik:RG-7/2/2019-30679-C.K.-716/1 md.) Bakanlıklar ile Bakanlıkların bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarında Bakan veya Bakanın yetki verdiği makam,
d) Bağımsız yargı organlarında Başkan,
e) (Mülga:RG-7/2/2019-30679-C.K.-716/1 md.)
f) Üniversiteler ve bağlı kuruluşlarında Yüksek Öğretim Kurulu Başkanı,
g) (Değişik: 1/7/2004-2004/7543 K.) Mahalli İdarelerde vali,
h) (Değişik:RG-7/2/2019-30679-C.K.-716/1 md.) Mahkemeler, icra daireleri ve noterlerde Adalet Bakanı veya yetki verdiği makam onayının,
2- Mühürlerde yer alacak ibarelerin:
Tek satırlı mühürlerde : Azami 26 harf,
İki satırlı mühürlerde : Dış satır 26, İç satır21 harf,
Üç satırlı mühürlerde : Dış satır 35, orta satır 35 ve iç satır 21 harf olacak şekilde düzenlenerek gönderilmesi gerekmektedir.
(Belirtilen harf sayıları azami olup, verilen ölçülere özellikle uyulması gerekmektedir. Ayrıca ibareleri oluşturan harf sayıları belirlenirken kelimeler arasındaki boşluklar ve kısaltmalarda kullanılan noktalarında dikkate alınması gerekmektedir.)
3- Siparişin cinsine göre fiyat listesinde belirtilen sipariş bedelinin aşağıda belirtilen banka hesaplarından birine yatırılarak dekont aslının gönderilmesi gerekmektedir.
4- Yeni Mühürün veya Soğuk Damganın teslim alınmasını takiben “Resmi Mühür Berat Kağıdı’nın” alt kısmında bulunan “Teslim Alma Belgesi” nin ilgili kısımları mühürü kullanacak birim yetkilisince doldurulup imzalandıktan sonra Genel Müdürlüğümüze iade edilmesi gerekmektedir.
B – ESKİYEN MÜHÜRLERİN VEYA SOĞUK DAMGALARIN YENİLENMESİNİN TALEP EDİLMESİ HALİNDE:
Eskimesi sebebiyle mühürün yenilenmesine ilişkin sipariş yazısı ekinde;
1- Eskiyen Mühüre ait Berat Kağıdı aslının,
2- Eğer Berat Kağıdı kaybedilmiş ise; Resmi Mühür Yönetmeliğinin 3. maddesinde belirtilen Makamlardan Beratın kaybedilmesine ilişkin alınacak kayıp onayının,
3- Siparişin cinsine göre fiyat listesinde belirtilen sipariş bedelinin aşağıda belirtilen banka hesaplarından birine yatırılarak dekont aslının gönderilmesi gerekmektedir.
4- Yeni mühürün veya Soğuk Damganın teslim alınmasını takiben “Resmi Mühür Berat Kağıdı’nın” alt kısmında bulunan “Teslim Alma Belgesi” nin ilgili kısımları mühürü kullanacak birim yetkilisince doldurulup imzalandıktan sonra eski mühürle birlikte en geç 1 ay içinde Genel Müdürlüğümüze iade edilmesi gerekmektedir.
C – MÜHÜRÜN, MÜHÜR BERATININ VEYA HER İKİSİNİN BİRDEN KAYBEDİLMESİ HALİNDE MÜHÜRÜN YENİLENMESİ
Mühürün, Mühür Beratının veya Mühürün Beratı ile birlikte kaybedilmesi sebebiyle yeniden mühür yapımına ilişkin sipariş yazısı ekinde;
1- Mühürün, Mühür Beratının veya her ikisinin birden kaybedilmesi halinde; mühürü kullanan birim tarafından Resmi Mühür Yönetmeliğinin 3. maddesinde belirtilen Makamlardan Mühürün, Mühür Beratının veya Mühürün Beratı ile birlikte kaybedilmesine ilişkin alınacak kayıp onayının,
2- Sadece Mühürün kaybedilmesi halinde; Resmi Mühür Yönetmeliğinin 3. maddesinde belirtilen Makamlardan Mühürün kaybına ilişkin alınacak onay ile birlikte kaybedilen Mühüre ait Berat Kağıdı Aslının,
3- Siparişin cinsine göre fiyat listesinde belirtilen sipariş bedelinin aşağıda belirtilen banka hesaplarından birine yatırılarak dekont aslının gönderilmesi gerekmektedir.
4- Yeni mühürün veya Soğuk Damganın teslim alınmasını takiben “Resmi Mühür Berat Kağıdı’nın” alt kısmında bulunan “Teslim Alma Belgesi” nin ilgili kısımları Mühürü kullanacak birim yetkilisince doldurulup imzalandıktan sonra eski Mühürle birlikte (mühür kayıpları hariç) en geç 1 ay içinde Genel Müdürlüğümüze iade edilmesi gerekmektedir.
( Resmi Mühür Yönetmeliği Madde: 9 Resmi mühürler mühür beratı ile birlikte birimin yetkili memurlarınca muhafaza edilir. Herhangi bir şekilde kaybedilen beratlara ait mühürler kullanılamaz.)
Not: Beratı kaybedilen mühürlere yeni berat düzenlenmemekte olup, Berat kaybı sebebiyle Yeni Mühür imal edilmesi gerekir.
D – İSİM VEYA UNVAN DEĞİŞİKLİĞİ HALİNDE MÜHÜRÜN YENİLENMESİ
İsim veya Ünvan değişikliği sebebiyle yeniden Mühür yapımına ilişkin sipariş yazısı ekinde;
1- İsim veya Ünvan değişikliğine ilişkin;
a) (Değişik:RG-7/2/2019-30679-C.K.-716/1 md.) Cumhurbaşkanlığı Makamı ve İdari İşler Başkanlığında İdari İşler Başkanı, Cumhurbaşkanlığına bağlı kurum ve kuruluşlar ile Cumhurbaşkanlığı Ofislerinde en üst yönetici, Cumhurbaşkanlığı Politika Kurullarında Başkanvekili,
b) T.B.M. Meclisinde Genel Sekreter,
c) (Değişik:RG-7/2/2019-30679-C.K.-716/1 md.) Bakanlıklar ile Bakanlıkların bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarında Bakan veya Bakanın yetki verdiği makam,
d) Bağımsız yargı organlarında Başkan,
e) (Mülga:RG-7/2/2019-30679-C.K.-716/1 md.)
f) Üniversiteler ve bağlı kuruluşlarında Yüksek Öğretim Kurulu Başkanı,
g) (Değişik: 1/7/2004-2004/7543 K.) Mahalli İdarelerde vali,
h) (Değişik:RG-7/2/2019-30679-C.K.-716/1 md.) Mahkemeler, icra daireleri ve noterlerde Adalet Bakanı veya yetki verdiği makam onayının,
2- İsim veya Ünvan değişikliği olmadan önce birimin kullandığı Mühüre ait Berat Kağıdı aslının,
3- İsim veya Ünvan değişikliklerinde Mühür, Mühür Beratı veya her ikisi birden kaybedilmiş ise; İsim veya Ünvan değişikliği onayı ile birlikte yukarıda belirtilen Makamlardan Mühürün, Mühür Beratının veya Mühürün Beratı ile birlikte kaybedilmesine ilişkin alınacak kayıp onayının,
4- Siparişin cinsine göre fiyat listesinde belirtilen sipariş bedelinin aşağıda belirtilen banka hesaplarından birine yatırılarak dekont aslının gönderilmesi gerekmektedir.
5- Yeni Mühürün veya Soğuk Damganın teslim alınmasını takiben “Resmi Mühür Berat Kağıdı’nın” alt kısmında bulunan “Teslim Alma Belgesi” nin ilgili kısımları mühürü kullanacak birim yetkilisince doldurulup imzalandıktan sonra eski mühürle birlikte (mühür kayıpları hariç) en geç 1 ay içinde Genel Müdürlüğümüze iade edilmesi gerekmektedir.
ÖZEL MÜHÜR VE SOĞUK DAMGALAR
Genel Müdürlüğümüz tarafından, Resmi Mühür statüsünün dışında kalan KİT, Vakıf, Dernek, Bankalar ve her türlü özel sektör kuruluşlarının Mühür ve Soğuk Damga talepleri teknik imkanlar dahilinde karşılanmaktadır.
İLETİŞİM
Adres: Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü Dikilitaş Mah. Yenidoğan Sk No: 55 34349 Beşiktaş-İstanbul
Telefon: (0212) 370 90 00 Dahili : 361-362-363-364
Faks: (0212) 370 90 99
Web: http://www.darphane.gov.tr
e-posta: muhur@darphane.gov.tr
2021RESMİ MÜHÜR YÖNETMELİĞİ
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/21.5.848422.pdf
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU, KİMLİKTE SOĞUK DAMGA İTİRAZINI HAKLI BULDU
Kamu Denetçiliği Kurumu kimliğinin bir yüzünde soğuk damga olmadığı gerekçesiyle sınavı iptal edilen vatandaşın itirazını haklı buldu. ÖSYM, Kamu Denetçiliği Kurumu’nun Tavsiye Kararı üzerine vatandaşın sınavının geçerli olmasına karar verdi.
Şikayetçi vatandaş, Kamu Personel Seçme Sınavı’na (KPSS) girdiğini, ardından KPSS Din Hizmetleri Alan Bilgisi (DHBT) sınavına girdiğini, ancak sınav başlamadan önce sınıf görevlisinin kimliğinin ön kısmında soğuk damga bulunmadığı gerekçesiyle tutanak tutulmasının gerektiğini söylediğini ileri sürdü.Ş ikayetçi, tutulan tutanağa kimlik bilgilerini, bazı özel bilgilerini, açık adresini ve bir hafta içinde nüfus müdürlüğüne giderek gerekli işlemi yapıp ÖSYM bürosuna başvuracağını yazarak imzaladığını öne sürdü. Şikayetçi, sınavdan sonraki hafta içinde nüfus müdürlüğüne giderek kimliğini yenilettiğini, ardından soğuk damgalı kimliği ile ÖSYM’ye başvurduğunu, kendisinden dilekçe yazmasının istendiğini ve bunun üzerine dilekçeyi yazıp imzalayarak ÖSYM bürosundan ayrıldığını belirtti. Sınav sonuçlarının açıklandığında, sonuç sayfasında "sınav kurallarına uymadığınız için sınavınız geçersizdir" ibaresinin yazdığını gören vatandaş, ÖSYM’yi aradığını, fakat dilekçe verilmesine rağmen bu durum yaşanmışsa yapacak bir şeyin olmadığının kendisine söylendiğini iddia etti. Şikayetçi, haksızlığa uğradığını ve bu yanlışlığın düzeltilerek sınavının geçerli sayılması için hakkını Kamu Denetçiliği Kurumu’nda aradı.
Şikâyet başvurusunu hemen incelemeye alan Kamu Denetçiliği Kurumu, ilgili Nüfus Müdürlüğü’nden bilgi belge talebinde bulundu. Nüfus müdürlüğü, Kamu Denetçiliği Kurumu’na gönderdiği cevabi yazıda; şikâyetçinin kimliğinin değişimi sırasında nüfus müdürlüğünce soğuk damga konusunda bir tereddüte düşülmediği, nüfus cüzdanı üzerinde soğuk damganın olup da okunamaması mümkün olmakla birlikte, soğuk damganın nüfus cüzdanının bir yüzünde olup diğer yüzünde olmamasının mümkün olmadığı belirtti.
Yapılan incelemeler sonucu vatandaşı haklı bulan Kamu Başdenetçisi M. Nihat Ömeroğlu, şikâyetçinin kimliğinde soğuk damganın bulunmaması gibi bir durumun söz konusu olmadığının, soğuk damganın bulunmaması değil kimliğin ön yüzünden net anlaşılmaması söz konusu olduğundan ÖSYM’nin sınav hizmetlerinin yerine getirilmesinde sınav güvenliğini aşan bir tutumu söz konusu olduğu değerlendirmesinde bulundu. Nihat Ömeroğlu, şikayetçininsınav başlamadan önce yaşadığı stres ve olumsuzluk nedeniyle adayın mağduriyetini oluşturacak ve kişiliğini zedeleyecek şekilde sınavının geçersiz sayıldığı vekimliğinin arka yüzünden soğuk damga anlaşılmasına rağmen kimlikte soğuk damganın bulunmadığı gerekçesiyle sınavın geçersiz sayılması işleminin hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğunu vurguladı.
Vatandaşı haklı bulan Nihat Ömeroğlu, KPSS Din Hizmetleri Alan Bilgisi Sınavının geçerli sayılarak yeni bir işlem tesisi ve mağduriyetinin giderilmesi için Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı’na Tavsiye Kararı gönderdi.
Tavsiye Kararının ardından harekete geçen ÖSYM, Yönetim Kurulu’nun şikayetçinin sınavının geçerli sayılmasına karar verdiğini Kamu Denetçiliği Kurumu’na bildirdi.
Soğuk Damga Makineleri Üreten bir Vatandaşımızın Ürün Tanıtım Videosu
Kaynaklar :
https://www.darphane.gov.tr/
https://www.milliyet.com.tr
Kar©glan Başağaçlı Raşit Tunca
