Thread Rating:
  • 1 Vote(s) - 5 Average
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Tasavvuf Yolunda Hak Tarikatlar Nelerdir ve Kurcuları Kimlerdir?
#1
Tasavvuf  Yolunda Hak Tarikatlar Nelerdir ve Kurcuları Kimlerdir?

Büyük mutasavvıflara göre tarikat tektir, o da “Tarikatı Muhammediyedir. Sünnî daire içerisinde gelişen çeşitli tarikatlar aslında bu tek olan Tarikatı Muhammediyenin şubeleridir. Esasta usulde ayrılık gayrlılık yoktur. Teferruata ait birtakım inceliklerde, meşrepte çeşitlilik vardır. Tarikatların sayısı konusunda da değişik görüşler vardır. Ne kadar insan varsa o kadar yol vardır düşüncesinden hareket edenler tarikat sayısını belli bir rakamda dondurmazlar, öte yönden 12 temel büyük tarikat vardır. Diğerleri bunlardan çıkmış kollarıdır görüşü yaygındır. Bunlara göre 12 temel tarikat ve kurucuları ise şunlardır:

1. Kadiriyye Tarikatı, Abdül Kadir Geylâni (H.470-561/M.1077- 1161)

2. Yeseviyye Tarikatı, Ahmet Yesevi
( 562 H./ 1166 M.)

3. Rifaiyye Tarikatı, Ahmet er–Rifaî (H 512-578/ 1036 M)

4. Kubreviyye Tarikatı, Necmûddin el Kübra (H.540- 618/M.1145-1226)

5. Medyeniyye Tarikatı, Ebu’l Medyen b. Huseyn (H.527-594/ M.1126-1197)

6. Desükiyye Tarikatı, İbrahim ed Desûki (H.676/M.1288.)

7. Bedeviyye Tarikatı, Şeyh Ahmet Bedevi (H.596-675/M.1200- 1276)

8. Şazeliyye Tarikatı, Ebul Hasan Takuyiddin Ali b.Abdullah eş Şazeli (H.656/M.1258)

9. Ekberiyye Tarikatı, Muhyiddin İbnül Arabi (H.560- 638/M.1165-1240

10. Mevleviyye Tarikatı, Mevlânâ Celalûddinî Rumi
(H.604- 672/ M.1207-1273)

11. Sa’diyye Tarikatı, Sa’duddin Muhammed el Cebbârî
(H.792/M. 1387)

12. Nakşibendiyye, Muhammed Bahauddin Nakşibendi
(H.718–792/M.1318–1389)

Dunya’daki Tasavvuf akımları ve kabul edilmiş büyük alimleri

Abbâsiyye: Ebû’l-Abbas Ahmed b. Muhammed b. Abdirrahman b.
Ebibekr el-Ensârî el-Belensî el-Endelüsî (633/1235-6). Medyeniyye’nin koludur.

Âdiliyye: Bedreddin Muhammed b. Ömer b. Ahmed el-Âdilî el-Abbâsî (970/1562).

Afîfiyye: Abdülvehhâb b. Abdissamed el-Afifi el-Merzûkî (1180/
1766-7). Şâzeliyye’nin koludur.

Ahmediyye: Ebû’l-Ferhad Ahmed b. Ali b. İbrahim el- Hüseynî el-Bedevî (675/1276). Şâzeliyye’nin koludur. “Bedevlyye” de denir.

Ahmediyye: Manisa civan Göl Marmarası nahiyesinden Ahmed Şemseddin Efendi (910/1504-
5). Halvetiyye’nin koludur. Ahmediyye: Bkz. “Müceddidiyye”.

Ahmediyye: Bkz. “Rıfâiyye”.

Ahrâriyye: Ubeydullah b. Mahmud b. Şihâbiddin el-Hüseynî et-Taşkendî el-Ahrâr 895/1490).
Nakşibendiyye’nin koludur.

Amûdiyye: Ebû İsa Sa’id b. İsa el-Ammâlî el-Sıddîkî. Medyeniyye’nin koludur.

Assâliyye: Ebu’l-Abbas b. Ali el-Harîrî el-Assâlî eş-Şâfiî (1048/ 1142).

Assâliyye: Ahmed b. Ali el-Harîrî el-Assâlî eş-Şâfiî (1048/1639). Cemâliyye-i Halvetiyye’nin koludur.

Aşûriyye: Seyyid Sâlih Aşûr el-Mağribî et-Tunusî (7./13. asır). Desûkiyye’nin koludur.

Ayderûsiyye: Ebûbekr el-Ayderûs (909/1503). Kübreviyye’in koludur.

Aziziyye: İzzeddin Abdülaziz b. Ahmed ed-Dirini ed-Demiri eş Şâfiî er-Rıfâî
(694-1295).

Rıfâiyye’nin koludur.

Bahâiyye: Bkz. “Nakşibendiyye”.

Bahşiyye: Muhammed b. Muhammed b. Ahmed el-Bahşi el Halebi, (1098/1687). Cemâliye’nin koludur.

Batâ’ihiyye: Bkz, “Rıfâiye”.”

Bayramiyye: Hacı Bayram Veli (833/1496), Ankara’da Safeviyye’nin koludur.

Bedeviyye: Bkz. “Ahmediyye”.

Bedriyye: Ebû Ömer Bedreddin Muhammed b. Mekkî (1044/1634).

Bekriyye: Ebû’l-Mekârim Muhammed el-Bekrî (944/1586). Vefâiy-ye’nin koludur.

Bekriyye: Şemseddin Mustafa el-Bekrî (1162/1749). Karabaşiyye’nin koludur.

Bektaşiyye: Hacı Bektaş Velî (738/1337-8), Yeseviyye’nin koludur.

Beyâniyye: Ebû’l-Beyan Muhamed b. Mahfûz ed-Dımeşkî (551/1156).

Beyyûmiyye: Ali Nureddin b. Şeyhi’I-Hicaz el-Beyyûmî. (1182/1768-9). Halebiyye’nin koludur.

Bistâmiyye: Bâyezid Bistâmi (261 /874). “Tayfûriyye” de denir.

Buhûriyye: Muhammed el-Buhari er-Rûmî (1039/1629-30). Ramazâ-niyye’nin koludur.

Burhâniyye: Bkz. “Desûkiyye”.
Buzurgân: Bkz. “Nakşibendiyye”.

Câhidiyye: Câhidî AhmedEfendi (1070/1659-60). Cemâliye’nin koludur.

Cebertiyye: Şerefuddin Ebû’l-Ma’rûf İsmail b. İbrahim b. Abdisselam el-Cebertî el-Kureşî el- Haşimi el-Yemenî ez-Zebidî (806/1403). Ekberiyye’nin koludur.

Cehriyye: Çin ve Türkistan’da Yeseviyye’den çıkan ve cehrî zikri tercih eden tarikatlere verilen isim.

Celvetiyye: Aziz Mahmut Hüdâî (1038/1628), Üsküdar’da. Safeviyye’nin koludur.

Cemâliyye: Muhammed Hamîdüddin el-Cemalî el-Bekrî, Çelebi Halife Aksarayî (899/1493) Halvetiyye’nin koludur.

Cemâliyye: Cemaleddin Efendi (1164/1750-1), Edirneli. Uşşâkiyye’nin koludur.

Cerrâhiyye: Nureddin Mehmed Cerrahi, b. Abdillah er-Rumî (1084/ 1672). İstanbul’da. Ramazâniyye’nin koludur.

Cihangiriyye: Hasan Burhanedin Efendi (1074/1663-4), Cihangirli. Ramazâniyye’nin koludur.

Cüneydiyye: Ebû’l-Kasım Cüneyd b. Muhammed el-Harrâz el-Bağdadî (298/910-11).

Çerkeşiyye: Hacı Mustafa Efendi (1229/1813-4), Çankırı’nın Çerkeş kazasından, Nasûhiyye’nin koludur.

Çeştiyye: Ebû Abdillah el-Çeştî (355/966).

Çeştiyye: Muîneddin Muhammed Acmirî (633/1236). Hindistan’da.

Derdiriyye: Ebû’l-Berakât Şihabeddin Ahmed b. Ahmed ed Derdîrî el-Adevî (1201/1786-7). Hefneviyye’nin koludur.

Desûkiye: Burhaneddin İbrahim b. Ebi’1-Mecd ed, Desûkî (686/ 1287). Şâzeliye’nin koludur. Burhâniyye de denir.

Derbiyye: Ebû’l-Hasan Ali b. Hıdır ed-Deybi el-Hazrecî (719/1319).

Dussukiyye: Bkz. (Desûkiyye:”

Dücâniyye: Seyyid Ahmed ed-Dücânî (987/1579) Meymûniyye’nin koludur.

Ebberiyye: Ebû Reşid Kutbuddin el-Behberî (573/1177).

Edhemiyye: Ebû İshak İbrahim b. Edhem el-Belhî (161/778 veya 166/683).

Ehdeliyye: Seyyid Ebû’l-Hasan Ali b. Ömer el-Ehdeli (1164/1750-1). Kadiriyye’nin koludur.

Ekberiyye: Muhyiddin İbnü’l-Arabi el-Endelüsî (638/1240). “Muhyi-viyye” de denir.

Ensâriyye: bkz. “Hereviyye”.

Erdebiliyye: Bkz. “Safeviyye”.

Esediyye: Ebû Muhammed Abdullah b. Ali el-Esedi (7./13. asır). Kadiriyye’nin koludur.

Eşrefiyye: Abdullah b. Eşref b. Muhmmed er-Rûmî (874/1469). Eşre-foğlu. Kadiriyye’nin koludur.

Fazliyye: Seyid Cemaleddin Muhammed b. Fazlilah el-Hindî el-Ber-hemburî (1029/1619-20).

Feyziyye: Feyzüddin Hüseyin el-Semmânî (1309/1891-2). Semmâniy-ye’nin koludur. “Hülvetiyye”de
denir.

Firdevsiyye: Rükneddin el-Firdevsî (724/1323-4). Kübreviyye’nin Hindistan koludur.

Garîbiyye: Muhammed Garîbullah el-Hindî (731/1331) Kadiriyye’nin koludur.

Gavsiyye: Hamideddin Muhammed b. Hatirüddin el-Hüseynî, Gav-su’1-Hidi (932/1526).Şettariye’nin Hindistan kolu.

Gavsiyye: Ebû’l- Gays Sa’id b. Süleyman b. Cemil (7./13. asır). Kadiriyye’nin koludur.

Gâziyye: Ebû’l-Kasım Ahmed el-Gilâlî (932/1526). Şâzeliyye’nin Faskoludur.

Gazzâliyye: Ebû Hâmid Zeynüddin Muhammed b. Muhamed et-Tûsiel-
Gazzâli (505/1111).Cüneydiyye’nin koludur.

Gülşeniye: İbrahim Gülşeni (940/1533). Rûşeniyye’nin koludur.

Haccâciyye: Ebû’l-Haccâc Yusuf b. Abdirrahman el-Kureşi el-Mehdeviel-Mağribi (642/1244-5).

Hâcegâniyye: Hâce Abdülhalik el-Gücdüvani (617/1220).

Hafifiyye: Ebû Abdillah Muhammed b. Hafi f ez-Zebbî eş-Şirazi(371/982).

Hafiyye: Nakşibendiyye’nin Çin ve Türkistan’daki adı.

Halebiye: Ahmed b. İbrahim el-Ahmedi el-Halebi eş-Şâfii (10./16.asır). Ahmediyye’nin koludur.

Hâlidiyye: Ebû’1-Baha Ziyâedin Hâlid b. Ahmed b. Hüseyin el-Osmani el-Şehrizori (124/1826-7). Nakşibendiyye’nin koludur.

Hâlisiyye: Ziyaeddin Abdurrahman et-Tabibani el-Kerkükî (1276/1858-9). Kadiriyye’nin koludur.

Halvetiyye: Ebû Abdillah Siracedin Ömer b. Ekmeliddin Gilani el-Halveti (750/ 1349-50).
Horasan ve Türkiye’de. Sühreverdiyye’nin koludur. Rûşeniyye, Cemâliyye, Ahmediyye
ve Şemsiyye diye dört ana kola ve otuz kadar kollara ayrılmıştır.

Hamzaviyye: Bkz. “Melâmiyye”.

Harfiyye: Ebû’l-Hasan Ali b. Ahmed en-Necib el-Herefi el-Meresi (63/1239).

Harîriyye: Ali b. Ebi’l-Hasan b. Mansur el-Basri el-Hariri (645/ 1247,8).Rıfâiyye’nin koludur.

Harrâziyye: Ebû Sa’id Ahmed b. İsa El-Harrazi el-Bağdadî (286/899).

Hayâtiyye: Mehmed Hayâti Efendi. Ramazaniyye’nin koludur.

Hefneviyye: Şemsedin Muhammed b. Salim b. Ahmed eş, Şafii el-Mısrî el-Hefni (1181/1767-8). Cemâliye’nin Mısır koludur.

Hemedâniyye: Ali-i Hemedânî (787/1385). Kübreviyye’nin koludur.

Hereviyye: Abdullah el-Ensari el-Hervi (481/1088). Ensariyye de denir.

Hevvâriyye: Ebû Bekr b. Hevvâr el-Hevvârî el-Betâyihî (760/1358).

Hilâliyye: Muhammed Hilal el-Hemedânî (1147)1734). Kadiriye’nin koludur.

Hudâiyye: Bkz. “Celvetiyye”.

Hulvetiyye: Bkz. “Feyziyye”.

İbrâhimiyye: İbrahim Efendi, Kuşadalı (1264/1849).Çerkeşiyye’ninkoludur.

İdrîsiyye: Ahmed b. İdris el-Fasi (125/ 1836-7).

İkaaniyye: Kemal el-İkaani (974/1566-7). Yeseviyye’nin koludur.

İlmiyye: Ebû Muhammed Mevlay Abdullah eş-Şerif b. İbrahim el-İlmî(12./18. asır).

Şâzeliyye’nin koludur.

İshâkiyye: Ebû İshak İbrahim b. Şehriyar el-Kazeruni (426/1035). Hafiyye’nin koludur.

Kadiriyye: Abdulkadir el-Gîlânî (561/1166). Cüneydiyye’nin koludur.Yemen, Somali, Irak,
Hindistan, Anadollu, Mağrib ve Sudan’da yayılmıştır.

Kalenderiyye: Cemâleddin Sâvî (630/1232). Daha önce var ise de bu
zat tarafından bir tarik haline getirilmiştir. Orta Asya’dan Anadolu’ya kadar uzanmıştır.

Karabişiyye: Ali Aladdin Karabaş Veli (1097/1686). Şa’baniyye’nin koludur.

Kâsâniyye: Şemsedin Ahmed el-Kâsâni (949/1542-3). Ahrariyye’nin
koludur. Kassâriyye: Bkz.: “Melâmetiyye”.

Katnâniyye: Hasan el-Katnani (747/1346). Rıfâiyye’nin koludur.

Keyâliye:
İsmail er-Rıfâi, el-Keyyâl (7./13. asır). Rıfâiyye’nin koludur.

Koneviyye: Sadreddin-i Konevi er-Rûmî (672/1273).

Kuşeyriyye: Ebû’l-Kasım Abdülkerim Kuşeyri (465/1072).

Kübreviyye: Necmedin Kübra (618/1221). Cüneydiyye’nin koludur.”Zehebiyye” de denir.

Kümeyliyye: Kümeyi b. Ziyad (82/701).

Mazhariyye: Şah Şemseddin Habibulah Cân-ı Cânân’-ı Mezherî ed-Dıhlevî (1195/1781). Müceddidiyye’nin koludur.

Medâriyye: Bedîüddin Şah Medar (840/1438). Hindistan’da yayılmıştır.

Medyeniyye: Ebû’l-Medyen Şuayb b. Hüseyin el-Mağribi el-Ensari(873/1468-9).

Mehdeviyye: Ebû Muhammed b. Abdilaziz b. Ebibekr el-Kureşi el-Mehdevi (621/1224).

Melâmetiye: Ebû Salih Hamdun Kassar (271/884-5).

Melâmiyye: Bosnalı Şeyh Hamza Bâli (969/1561-2). Türkiye’de Bayramiyye’nin kolu olarak kurulmuştur. “Hamzaviyye” de denir

Meşîşiyye: Meşiş el-Hasani el-İdrisi (624/(1226). Medyeniyye’nin koludur.

Mevleviyye: Mevlânâ Celâleddin Rûmi (672/1273). Oğlu Sultan Veled(721/1312-3) tarafından
kurulmuştur.

Meymûniyye: Ebû’l-Hasan Ali b. Meymun el-Mağribî el-Fâsî el-İdrisî(917/1511-2).
Medyeniyye’nin koludur.

Mısiryye: Bkz. “Niyaziyye”.

Muhâsibiyye: Ebû Abdillah Hâris b. Esedi’l-Muhâsibi (243/857-8).

Murâdiyye: Muhammed Murad b. Ali el-Hanefui el-Buhari el Keşmiri(1132/1719-20).

Muslihiyye: Muslihiddin Mustafa, Tekirdağlı (1099/1688).
Sinaniyye’nin koludur.

Müceddidiyye: Bedreddin Ebû’l-Abbas Ahmed b. Abdilehad el-Faruki Kabuli-i Sirhindi,
İmam Rabbani, Müceddid-i Elfi Sâni(1034/1624). Ahrâriyye’nin koludur.

Nakşibendiye: Bahaeddin Nakşibend (791/1389), Türkistanda “Bahâiyye” de denir.

Nasuhiyye: Nasûhi Muhammed el-Halveti (1130/1718) Karabaşiy-ye’nin koludur.

Neveviyye: Muhyiddin Ebû Zekeriyya Yahya b. Şemseddin en Nevevi (670/1270-1).

Şâzeliyye’nin koludur.

Niyâziyye: Niyâzi Muhammed Mısrî (1105/1694). Ahmediyye’nin koludur, “Mısriyye’de denir.

Nurbahşiyye: Muhammed Nurbahş el-Buhârî (869/1465). Kübreviy-ye’nin Horasan koludur.

Nuriye: Ebû’l-Hasan Ahmed b. Muhammed en-Nûrî (295/907-8).

Nûriyye: Nuridin Abdurrahman el-İsferaini (639/1241-2). Kübreviy-ye’nin koludur.

Nusîsiyye: Muhammed en-Nusûs (1058/1648).

Ramazâniyye: Karahisarlı Şeyh Ramazan (1025/1616). Ahmediyye’nin koludur.

Raşidi : Raşit Tunca (2018)

Râşidiyye: Ahmed b. Yusuf er-Râşidi (927/1521). Zerrûkiyye’nin koludur.

Reslâniyye: Reslan b. Ya’kub el-Ca’beri (695/1296). Ukeyliyye’nin koludur.

Rıfâiyye: Seyyid Ahmed er-Rıfâi (578/1182). Merkezi olan Basra’dan Suriye ve İstanbul’a yayılmıştır. “Ahmediye” ve “Beta’ihiyye”de denir.

Rûmiyye: İsmail Rûmi b. Ali et-Tusi (0153/1643).

Rüşeniyye: Dede Ömer Rûşenî (892/1487). Halvetiyye’nin koludur.

Rükniyye: Rükneddin Alâuddevle Ahmed b. Muhammed es-Simnânî(736/1336).
Kübreviyye’nin koludur.

Sâbiriyye: Alâaddin Ali Ahmed Sâbir el-Kelbîrî (609/1291). Çiştiyye’nin koludur.

Sa’diyye: Sa’deddin Muhammed el-Cibâvî (736/1335). Rıfâiyye’nin koludur.

Safeviyye: Safiyyüdin el-Erdebili (735/1334). Sühreverdiyye’nin koludur.

Sa’ûdiyye: Ebû Sa’üd b. Ebi’l-Aşâyir el-Vâsıti el-Bâirini (644/ 1246).Rıfâiyye’nin koludur.

Sâviyye: Ahmed b. Muhammedel-Maliki es-Savi (1241/1825-6). Derdiriyye’nin koludur.

Sayyadiyye: İzzeddin Ahmed es-Sayyad (670/1271-2).

Sehliyye: Ebû Muhammed Sehl b. Abdilah et-Tüsteri (283/ 896).

Selâhiyye: Abdullah Selâhaddin er-Rûmi Efendi, Balıkesirli
(1196/1783).
Ahmediyye’nin koludur.

Semmâniyye: Ebû Abdülkerim Muhammed el-Medeni es-Semmani(1189/1775). Şâzeliyye’nin
Mısır koludur.

Senûniyye: Muhammed b. Ali el-Haseni el-İdrisi (1276/1859). Büyük Sahra’da mücâhidler
tarikati. Kadriyye’nin koludur.

Seyyâriyye: Ebû’l-Abbas Kasım el-Mehdi es-Seyyâr (342/953).

Sezâiyye: Hasan Sezâi Efendi, Edirneli (1151/1738). Gülşeniyye’nin koludur.

Sinâniyye: İbrahim Ümmi Sinan el-Halveti (976/1568-9).
Ahmediyye’nin koludur. Sûfiyye: Ebû Hâşim Sofi el-Kûfî (155/772).

Suûdiyye: Ebû’s-Suûd b. Şa’ban et-(:::) (644/1246).

Suhreverdiyye: Abdülkâhir Es-Sühreverdi (563/1168) ve Ömer es-Sühreverdi (632/1234).
Kadiriyye’nin koludur.

Sünbüliyye: Zeyneddin Yusuf Sünbül Sinan Efendi (936/1529 30).
Cemâliye’nin koludur.

Şa’baniyye: Şeyh Şa’ban-ıVeli, Kastamonulu (976-1568). Cemaliyye’nin koludur. Şa’raniyye: Abdülvahhab eş-Şa’rani (973-1565).

Şattariyye: Abdullah eş-Şattar (818/1415). Hindistan, Sumatra ve Cava’da.

Şâzeliyye: Ali b. Abdillah Ebû’l-Hasan el-Mağribi eş-Şâzeli (564/1256).Medyeniyye’nin koludur.
Mağrib, Mısır, İstanbul, Romanya, Nube ve Komor adalarında yayılmıştır.

Şemsiyye: Şeyh Şemseddin-i Sivasi (1006/1597-8) Halvetiyye’nin koludur.

Şernubiyye: Şihabeddin’Ebû’l-Abbas Ahmed eş-Şernubi el Maliki el-Burhani (994/1586).

Burhaniyye: (Desûkiyye)nin koludur.

Şeybâniyye: Ebû Muhammed Yunus b. Yusuf eş, Şeybani (619/1222). “Yunusiyye”de denir.

Şinnâviyye: Ebû Abdillah Muhammed eş-Şinnâvi (1028/1619). Ahme-diyye’nin koludur.

Tâciyye: Taceddin Zekeriyya el-Naşibendi el-Hindi (1050/1640). Ahrâriyye’nin koludur. Tayfûriyye: Bkz. “Bistâmiyye”.

Tâziyye: Ebû Sâlim İbrahim et-Tâzi (1205/1709). Medyeniyye’nin koludur.

Ticâniyye: Şihabedin Ahmed et-Ticani (1227/1812). Halvetiyye’nin Cezayir, Fas koludur.

Uceliye: Ebû’l-Abbas Ahmed b. Musa b. Ucayl ez-Zuvali el-Yemeni
(690/1291). Kadiriyye’nin koludur.

Ukaliyye: Ukayl el-Manici b. Şihabidin Ahmed el-Batayihi (540/1145).Harraziyye’in koludur.

Uşşakiyye: Hasan Hüsameddin-i Uşşaki (1001/1592-3). Ahmediyye’nin koludur.

Üveysiyye:Veysel Karani.

Vefâiyye: Ebû’l-Hasan Ali b. Muhammed Vefa el-Ensari el-Haseni el-Kureşi (807/1404-5).

Şazeliyye’nin koludur.
Vefâiyye: Ebû’1-Vefa Muhammed el-Mağribi el-İskenderi, Mısırlı(765/1364). Yâfi’iyye: Arifüddin Abdullah el-Yafii (768/1367). Kadiriyye’nin koludur. Yeseviyye: Ahmed Yesevi (562/1166).
Yûnisiyye: Bkz. “Şeybâniyye”.
Zahidiyye: Tâciddin İbrahim ez-Zâhid el-Gilânî (690/1291). Ekberiy-ye’nin koludur. Zeyniyye: Zeyneddin Hâfi (838/1434-5). Sühreverdiyye’nin Bursa’da-ki koludur. Zıl’iyye: Safiyüddin Ahmed b. Ömer Zıl’i (1071/1660).
Zühriyye: Ahmed Zührî, Kayserili (1157/1744). Muslihiye’nin koludur.





Signing of RasitTunca
[Image: attachment.php?aid=107929]
Kar©glan Başağaçlı Raşit Tunca
Smileys-2
Reply


Forum Jump:


Users browsing this thread: 1 Guest(s)