Otomatik Vites Araba Nasıl Kullanılır?
Gelişen araba teknolojisinde artık piyasada otomatik arabalar, manuel vitesli arabalara göre daha çoğunluk oluşturmaktadır. Şehir içi trafikte kullanım kolaylığı en çok tercih edilme özelliklerindendir. İstanbul gibi kalabalık nüfuslu bir şehirde yaşıyorsanız otomatik araba inanılmaz rahatlık sağlamaktadır. Manuel vitesli arabadan otomatik vitesli arabaya geçiş yaptığınızda bu rahatlığı hissedeceksiniz.
Pedal Sistemi
Otomatik vitesli bir arabada yanlızca 2 pedal bulunmaktadır. Bu pedallar GAZ ve FREN pedalıdır. Vitesler otomatik olduğundan “Debriyaj” pedalı bulunmamaktadır. Sağ tarafta bulunan GAZ, sol tarafta bulunan FREN pedalıdır.
Vites Sistemi
Otomatik vitesli arabalarda vites sistemindeki harfler bütün otomatik arabalarda hemen hemen aynıdır. Vitesin üzerinde P – R – N – D harfleri bulunmaktadır. Aracınızın modeline göre S, L, 1, 2 gibi farklı harflerde olmaktadır.
Vitesler
P (Park): Arabanızı park halindeyken durduğunuzda almanız gereken vitestir.
R (Reverse): Geri vitestir. Arabayı tamamen durdurduktan sonra geri vitese almak için vitesi R konumuna getirin.
N (Neutral): Aracınızı boşa almak için kullanılan vitestir.
D (Drive): Arabayı sürmek için kullanılan vitestir.
S veya O (Speed, Overdrive): Spor ve hızlı kullanım modudur. Vites geçişlerinde devir daha yüksek olur. Aracın hız ve performansı artar.
Otomatik Araba Nasıl Kullanılır?
Otomatik vitesli arabayı tek ayakla kullanmak işin doğru olanıdır. Sol ayağınız boşta kenarda durması gerekmektedir. Gaz ve freni sağ ayağınızla kullanmanız gerekmektedir. Aracınız P park halinde ve ayağınız frendeyken arabayı çalıştırın, vites P ve N de değilken otomatik arabaların büyük çoğunluğu çalışmaz. Bazı araçların çalışması için vites konumu P deyken frene basılı tutarak kontağı çevirmeniz gerekebilir. Aracı çalıştırdıktan sonra el frenini çekik durumdaysa el frenini indirin. Vitesi D ‘ye getirdiğinizde araba gitmeye başlayacaktır. Vitesi D konumuna almak ayağınızla frene basmalı ve vitesin üstündeki düğmeye basarak vitesi aşağı doğru ittirerek D konumuna alın. Ayağınızı frenden çektiğinizde arabanız çok düşük hızda gitmeye başlayacaktır. Gaza basarak arabanız arabaya hız vererek sürüşün keyfini çıkarın.
Hayatınızda ilk kez otomatik vites ve dahası DSG kullanacaklara kılavuz:
Güzel bir başlangıç olsun dilerim.
Hayatınızda ilk kez otomatik vites ve dahası DSG kullanacaksınız.
Size bu kılavuzu kimseye sormaya çekindiğimiz herşeyi yanıtlamak için yazıyoruz.
Yazarımız DSG kullanıcısı olarak değil deyim yerindeyse DSG lerin hatalı kullanımı veya fabrikasyon arızası sonrası gittiği meşhur bir DSG hastanesinde doktor... Yani kullanıcı değil tamiratinda 8 yıldır çalışan Emrah ustamız...
Söz sizde...
1. İlk olarak koltuğa oturun koltuk ve aynayı kendinize göre ayarlayın.
2. Kontak anahtarını yerine takın
3. Kontağı çeyrek tür çevirerek marşı basmadan önce aracın ısınması ve hazırlıklarını tamamlaması için ışıklarının sönmesini bekleyeceğiz.
4. Sadece bu iki ışık kalana kadar bekleyip sonra ayağınızı fren pedalına basarken kontağı yine çeyrek tür çevirip bırakıyoruz. Akıllı kontak olduğu için Diğer araçlardaki gibi basılı tutmanız gerek yok kontak anahtarını.
5. P konumundaki vites kolunun üzerindeki düğmeye baş parmağınızla basarak ayağınızı fren pedalına basılı tutarak kendinize göre yavaşça çekin.
6. Geri gidecekseniz R yazan yere getirin.
7. İleri gidecekseniz D konumuna getirin.
8. Daima sağ ayağınızı kullanacağınız için sol ayağınızı ayak dayama kısmına bırakın ve bu ayağınızı araçtan inene kadar unutun
9.Yokuş yukarı veya yokuş aşağı ile araç yüklüyken hariç fren pedalını an ayağınızı kaldırdığınız anda araç yavaş yavaş hareket etmeye başlayacaktır. gaza basmaya gerek yoktur.
10. Yokuş yukarı veya yokuş aşağı ile arac yüklüyken hafifçe gaza basmanız aracın kararlı biçimde ilk hareketini sağlayacaktır.
11. Yokuş inerken vites yükselmesini istemiyorsak frene hafifçe basmanız yeterli.
12. Vites kutusu bir an önce en yüksek vitese çıkmak üzerine programlı olduğundan gaz tepkileri yavaş olacaktır. Sollamalarda veya hızlanma ihtiyacı hissedince iki kademeli olan gaz pedalına sonuna kadar bastığınızda ikinci kademe devreye girerek kick down denen bir veya bir kaç vites birden düşürüp torkun daha kuvvetli olduğu devirlere sizi çıkaracaktır.
Otomatik Vites Kullanmanın İncelikleri
Otomatik vitese sahip araçlar, yıllarca manuel vitese sahip araçların gölgesinde kaldı. Bunun ilk ve en önemli nedeni ise güçsüz olmalarıydı. Yıllar içerisinde teknolojinin gelişmesiyle manuel vitese sahip araçların sayısı azaldı. Gelecekte ise hiç kalmayacağı öngörülüyor. Bunun en önemli nedeni, hızla yükselen elektrikli otomobillerin sadece otomatik vites seçeneği ile piyasaya sürülmesi. Hem otomatik vites ile araç kullanmak oldukça basit. Ancak bazı püf noktaları olduğunu şimdiden söyleyelim.
Otomatik Vites Kullanımı
Otomatik vites ile ilgili çok fazla şehir efsanesi bulunuyor. Tabii haklı olan taraflar yok değil. Bunların başında otomatik vitese sahip araçların çabuk bozulmaları geliyor ama asıl neden otomatik vitesin kötü olmasından daha çok bakım yaptırılmaması. Karşımıza en çok çıkan diğer eleştiri ise “Otomatik vites çok yakar” şeklinde. Buna kesinlikle yalan diyemeyiz. Özellikle Uzak Doğulu üreticilerin tercih ettiği CVT şanzımana sahip araçlar gerçekten daha çok yakıyor. Ancak daha çok Avrupalı üreticilerin tercih ettiği çift kavramalı şanzımanlara ortaya çıkıyor. Örneğin Volkswagen’in çok satan araçlarından olan Jetta’nın verilerine göre manuel vitesli seçenek, otomatik vitese sahip olan seçeneğe göre 100 kilometre mesafe için ortalama yarım litre daha fazla yakıt tüketiyor. Ancak bu genel bir fabrika verisi. Biz direksiyonun başına geçtiğimiz zaman ise tam tersi bir durum söz konusu oluyor. Bunun en önemli nedeni olarak da agresif sürüş gösterilebilir. Otomobil kullanırken ilk olarak agresif sürüşten kaçınmanız gerekiyor, çünkü gaz ve fren pedallarına ne kadar çok basılırsa yakıt tüketimi de o kadar artıyor.
Şehir İçinde En İyi Tercih
İstanbul, Ankara ve İzmir gibi trafiğin bitmediği şehirlerde otomatik vites inanılmaz bir konfor sağlıyor. Debriyaj pedalının bulunmaması büyük bir kolaylık. Trafiğin neredeyse hiç bitmediği büyük ve kalabalık şehirlerin yollarında, otomatik viteste debriyajın kavrama noktasını bulmak gibi zorluklar olmadığı için bazen fazla hızlı kalkış yapılabiliyor. Ani kalkış durumlarında şanzıman zarar görebiliyor. Aynı durum hızla yavaşlama için de geçerli. Olağan dışı hareketler ile sürücüler, şanzımanı adeta yoruyor.
Kalkışlar Çok Önemli
Kalkışların önemli olduğundan yukarıda bahsettik. Biraz detaya inmemiz gerekiyor. Otomatik vitesli araçların birçok çeşidi bulunuyor. Bunlardan en bilinenleri ise çift kavramalı, CVT ve tork konvertörlü otomatik şanzımanlar. Türkiye’de en çok tercih edilen seçenek çift kavramalı şanzımanlar ve her marka, çift kavramalı şanzımanları farklı isimler ile adlandırıyor. Powershift, DSG ve DCT gibi farklı isimler alan çift kavramalı şanzıman aslında iki farklı manuel şanzımanın iç içe geçmesiyle oluşturuluyor. Oldukça verimli ve kolay çalışan bir mekanizmaya sahip olan bu tür şanzımanların en büyük sorunu ise ısınma. Aracın aniden hızlandığı ya da yavaşladığı durumlar içerisinde ısınma artıyor ve şanzımanın zarar gömesine neden olabiliyor. Yapmanız gereken şey ise belirlenen limitleri aşmayıp hız yapmamak. Diğer bir nokta ise aracı olağan dışı hareket ettirmemek. Örneğin otomatik vitese sahip aracınız ile saatte 10 kilometre hızla gidiyorsunuz. Saatte 70 kilometre hıza çıkmak için gaza sonuna kadar basmak yerine daha yavaş hızlanmaya ve yavaşlamaya gayret edin. Halihazırda trafikte olduğunuz için mevcut hızınızı maksimum 200 metre koruyabilirsiniz zaten. Yani acele etmenin alemi yok. Böylece uzun süre sorun yaşamadan otomatik vites kullanabilirsiniz.
Otomatik Vites Araba Nasıl Kullanılır?
Otomatik vites araba kullanmanın incelikleri sadece hızlanma ile sınırlı değil. Sizin için bazı incelikleri sıraladık ama bunlardan önce, otomatik viteste yer alan simgelere de değinmek gerekiyor. Çünkü sürücüler çoğu zaman “Otomatik vites üzerinde yazan N ne demek?” gibi sorularına cevap bulamıyor. Otomatik vitesteki harflerin anlamları şöyle:
N: “Neutral” sözcüğünün kısaltması. Aracı boşa almak için bu moda geçmelisiniz.
D: İngilizcesi “drive” olan “sürüş” sözcüğünün ilk harfi.
P: Tahmin edebileceğiniz gibi “park” sözcüğünün kısaltması.
R: “Reverse yani “geri gitmek” sözcüğünün kısaltması. Geri vitese geçmek için vitesi bu noktaya getirmeniz gerekiyor.
Otomatik vites kullanırken dikkat edilmesi gereken noktalar ise şunlar:
Arabanızı hareket ettirmek için “D” modunda olmanız gerekir. Ayağınız frendeyken el frenini indirip aracı çalıştırmalısınız. Vites “D” noktasına geldikten sonra arabanız hareket edebilir.
Hareket halindeyken kullandığınız “D” modunu asla ama asla “R” ya da “P” modlarına getirmeyin. Değişiklik yapmak istediğiniz takdirde öncelikle aracın yavaşlamasını sağlayın. Daha sonra “R” ya da “P” modlarını devreye sokun.
Elbette yapıyorsunuzdur ama hatırlatmakta fayda var. Aracı park ettikten sonra el frenini çekin ve daha sonra vitesi “P” moduna getirin.
Vites kutuları genellikle bu konu üzerine uzmanlaşmış markalar tarafından geliştiriliyor. Bu nedenle otomatik vites üzerinde bulunan simgeler farklılaşabiliyor ya da farklı simgeler eklenebiliyor. Bunlardan bazıları şu şekilde:
L: “Low” yani ağır devir anlamına geliyor. Araç genellikle 1. vites üzerinde kalıyor ve markanın tercih ettiği hızı geçmiyor. Bu ise genellikle saatte 50 kilometre gibi düşük bir sürat oluyor.
2 ya da 3: Bunlar da tıpkı L simgesi gibi vitesi sınırlandırmaya yarıyor. Vites getirdiğiniz konuma göre 2. ya da 3. viteste kalıyor.
W: Kış anlamına gelen “winter” sözcüğünün kısaltması olan harf ise genellikle Mercedes marka araçların otomatik viteslerinde görülüyor. W modu ile kış aylarında karşılaşacağınız patinaj gibi sorunların önüne geçebiliyorsunuz.
Kar©glan Başağaçlı Raşit Tunca
